Pinksteren in Wamena

Eerste Pinksterdag. We rijden op onze scooters naar de kerk. Langs de kant van de weg lopen de mensen met hun mooiste kleren aan en hun Bijbel in de hand naar hun kerk. In elke straat staat er wel één. Wamena telt zo’n 70 verschillende kerken. Bij de kerk aangekomen wachten we buiten totdat de klok gaat luiden. De kerk hoort om 9.00u te beginnen, maar soms begint de kerk ineens 8.45u of juist pas 9.15u. Als de klok luidt haasten we ons naar binnen, want anders heb je geen plaatsje en moet je buiten op het stoepje plaatsnemen. En als dat het geval is, dan heb je met even geduld na verloop van tijd meestal toch wel een plekje want er gaan altijd wel vrouwen met hun (huilende) kinderen de kerk uit. De vrouwen gaan links zitten, de mannen rechts en de gezinnen in het middenpad. Wij kiezen een plekje in het middenpad. Achter ons zit Peres Nekwek met zijn gezin, bestuurslid van onze organisatie YKW. Iedereen is op z’n zondags.

Met de meest bijzondere kleurcombinaties bij elkaar en allerlei frutsels in het haar. Meestal kun je ruiken of ze in een hut wonen of niet. Want als ze uit de hut komen is de geur van rook duidelijk te ruiken. Voor ons zit een vrouw met een mooi Papua batik bloesje aan. Als je goed kijkt zie je de naam van een Spaanse voetbalclub er op staan. Hm, geen idee wat dat met Papua te maken heeft. Naast haar zit een vrouw met ook een mooi gekleurd bloesje. Oeps, er wordt reclame gemaakt voor onafhankelijkheid van Papua op haar bloes. De jongen rechts naast ons heeft een zwart shirt aan met grote letters YESUS erop. De kerk is propvol. Ik kijk om me heen. Hoeveel mensen zouden er HIV/Aids hebben? Statistisch gezien een heleboel, zo’n 1 op de 3. Dus zeker minstens 100 mensen zouden dit virus bij zich moeten dragen. De houten bankjes staat dicht op elkaar. Zodra de dominee en de kerkenraad binnenkomt gaat iedereen staan. Voorzichtig duwen we het bankje voor ons iets naar voren zodat we onze knieën kwijt kunnen. Vandaag hebben we ds. Malchus Nekwek. Daar zijn we blij om, want dat is eigenlijk de enige dominee die we goed kunnen verstaan en volgen. De eigen dominee van de kerk praat niet zo duidelijk en weet soms niet zo goed hoe hij de microfoon moet gebruiken. Soms zet hij hem maar uit als hij niet goed werkt met als gevolg dat we helemaal niets meer verstaan. De hele  liturgie in de GJRP is bijna hetzelfde als in Nederland. We zingen Psalm 116. Vandaag doet het keyboard weer dienst. De Psalmen zijn voorgeprogrammeerd (inclusief fouten), dus is het een kwestie van een knopje omzetten. De melodieën van de Psalmen zijn hetzelfde als de onze. Ongeveer in ieder geval. Ook een aantal gezangen staan achter in het Psalmboek waar dan vaak van onderen staat waaruit het vertaald is. Dan zie je ineens in het Nederlands: Op de wijs van In bergen en in dalen. We zijn inmiddels bij vers 3 aangekomen. Maar ja, dat is maar een half vers en het keyboard heeft alleen hele verzen in zijn bestand. Geen probleem, dan zingen we de tweede helft van vers 1 er gewoon nog een keer achteraan. De dominee preekt uit Handelingen 2. Het gaat over de werking van de Heilige Geest. Hebben wij de Heilige Geest al in ons hart? Hoe is dat bij ons? Stoppen we onze oren ervoor dicht? Sluiten we ons hart ervoor? Of “slapen” we liever? (Hier in Papua zijn net als in Nederland een hoop slapende christenen. De meeste mensen komen gewoontegetrouw op zondag naar de kerk. Maar er is weinig persoonlijk geloof te vinden, zeker onder de tweede en derde generatie). De eerste christenen waren één. De Heilige Geest maakt ons één. Eén in Christus. Intussen wandelt er een hond de kerk binnen. Op één dag werden er 3000 mensen bekeerd. Ds. Nekwek vertelt dat er in Pass Valley nog niet eens 3000 mensen wonen. Hij haalt het 50-jarig jubileum aan en blikt terug op de tijd dat het Evangelie hier binnenkwam. Ook hier is het Koninkrijk van God begonnen, al duurde het jaren voordat de eerste mensen gedoopt werden. Maar hoe is het nu? Bijna iedereen in Papua is christen. Maar zijn we ook één in Christus? De eerste christenen waren goede getuigen voor de buitenwereld en hun gemeente groeide. Hier in Wamena komen mensen niet naar de kerk als ze een probleem met iemand anders hebben. De dominee waarschuwt: zo kun je niet groeien! We moeten één zijn in Christus, overal; op je werk, op school, in de kerk, enz. Dan wil de Heilige geest in je hart werken. Bidt voor de kerk, dat de Geest Zijn werk kan doen. Een baby begint te huilen. Maar gelukkig is moeders borst dichtbij. Een klein meisje voor ons van een jaar of twee vindt het nogal lang duren en loopt wat heen en weer. Haar moeder stopt haar grote zus wat geld in haar hand en grote zus gaat met haar kleine zusje de kerk uit. Ds. Nekwek gaat verder. Hij heeft het over de gewoonte van vingerkootjes afkappen als er iemand gestorven is. Hij zegt dat dat nu niet meer hoeft. Dat hoorde bij de tijd toen ze nog heidenen waren. In de rij naast ons zitten een paar oude mannen. Het licht valt door de ramen en schijnt precies zo dat je de gaten kunt zien in hun neuzen. Ze knikken instemmend als de dominee uitlegt hoe het ging toen de Heilige Geest werd uitgestort. Hij haalt aan dat er een tijdje geleden in Pass Valley een aardverschuiving was. Dat was een enorm geluid. Niemand wist wat het was. Mensen raakten in de war. Zo was het ook toen de mensen op Pinksteren het geluid van een harde wind hoorden maar het niet zagen. Vervolgens gingen de apostelen in verschillende talen spreken. De mensen in Jeruzalem waren vertegenwoordigt vanuit allerlei volken en talen. Net zoals wij hier in de kerk zitten met mensen uit allerlei verschillende stammen of uit de “Kereformeerde Kemeenten”. Wij kunnen elkaar niet verstaan als ieder in zijn eigen stamtaal gaat spreken. Dat was bijzonder dat iedereen het in zijn eigen taal kon verstaan! Grote zus komt terug met haar kleine zusje, een grote rode lolly in haar mond, gehaald bij de kiosk een straatje verderop. Tevreden nestelt ze zich tegen haar moeder aan. De mensen in Jeruzalem dachten dat de apostelen dronken waren. Heeft u weleens een dronken man gezien ’s morgens vroeg om 9u? Nou, iedereen in Wamena heeft weleens een dronken man gezien op straat, want dat zijn er een heleboel. Maar meestal niet om 9u ’s morgens, maar vaak pas aan het einde van de middag of ’s avonds. Een deur klappert hinderlijk. Er schijnt niemand last van te hebben. Dichtdoen is geen optie, want aan de andere kant van de deur zitten nog wat mensen die geen plaatsje in de kerk hebben kunnen bemachtigen. De dominee roept de gemeente op om te bidden dat we kracht zullen ontvangen van de Heilige Geest. Kracht om bijvoorbeeld de 10 geboden te onderhouden. Hoe kun je die ontvangen? Lees je Bijbel, bidt elke dag. Je bent gedoopt. En wie geloofd zal hebben en gedoopt zal zijn die zal zalig worden. Over dopen gesproken, glimlachend denk ik terug aan de laatste keer toen het dopen was. De baby’s voorin de kerk moesten zo huilen tijdens de dienst dat de dominee de moeders verzocht om de kerk uit te gaan met hun baby om ze vlak voor het dopen weer naar binnen te roepen. Blijkbaar vinden sommige gemeenteleden en kerkenraadsleden het te lang duren. Er is al 1,5 uur voorbij. De helft van de kerkenraad is inmiddels ingedommeld. Maar de dominee is inmiddels bij punt 3, dus het kan niet lang meer duren. En inderdaad, de dominee zegt: Amen. We gaan samen bidden. De dominee bidt vandaag ook voor de “Kereformeerde Kemeenten” in Nederland. Ook onze organisatie YKW en de theologische school (waar ook een aantal leerkrachten van onze lerarenopleiding op werken) worden opgedragen in het gebed. 

Na het gebed en het zingen van een Psalm doet een ouderling de mededelingen. Vandaag zijn het er 4. Soms gaat het weleens tot “ten elfde…”. Hij legt nog maar eens een keer uit dat we de naam GJPI niet meer moeten gebruiken. Dat het nu echt GJRP is (Gereja Jemaat Reformasi di Papua). Als hij klaar is wordt de zegen uitgesproken. Bij het uitgaan van de kerk draait iedereen zich om en geven mensen elkaar een hand en wensen elkaar een goede zondag toe. We blijven nog even staan praten bij de kerk en stappen daarna weer op onze scooter om weer naar huis toe te rijden.

Psalmgezang in de GJRP