Eerste weken in Wamena

“Mam, mag ik buitenspelen?” De kids kunnen er geen genoeg van krijgen. Ze spelen hier op het hele complex. Helaas zijn inmiddels de buurmeisjes + honden verhuisd, dat vonden ze erg jammer. Wij gaan in hun huis wonen. Maar ook zij krijgen huisdieren: hond, poes (tegen de ratten), kippen en konijnen. Ze zijn momenteel druk bezig met het opknappen van ons huis. Het wordt erg mooi! We proberen eind volgende week over te gaan. Hopelijk kunnen we een keer foto’s uploaden. Het internet is momenteel knap beroerd. We mogen blij zijn als we eventjes internet hebben op een dag en dan moet je ook niet teveel tegelijk doen, want dan vliegt hij er weer uit...

We kregen bericht dat onze verscheping half gearriveerd is. De ene helft schijnt al in Wamena te zijn en de andere helft komt als het goed is vandaag. Dat zou heel erg fijn zijn! Maar je weet het hier nooit...

Julia heeft het goed naar haar zin op de internationale school. Ze is al aardig ingeburgerd. Ze zit in een klas met 15 kids verdeeld over 4 grades (!). Het is zo leuk om te zien hoe de oudere kinderen hier met de jongere omgaan. Heel anders dan in NL. Ze zorgen zo goed voor elkaar! Momenteel (zaterdag) speelt Julia met het zoontje van de pembantu (hulp). Hij heet Israel (ze hebben hier de meest bijzondere namen allemaal ; ). Julia heeft net wat knutselspulletjes voor hem opgezocht met wat zakgeld van haarzelf erbij. Ze vindt het zo zielig dat deze kinderen weinig tot niets hebben.

Ivana is van de week begonnen met juf Mama en haar NLse vriendinnetje Naomi (even oud). Ze vindt het super! We mogen een gebouwtje gebruiken wat op het complex van de int. school staat (voormalig NLs schooltje). We beginnen met drie morgens van 7.45u-10.15u. Misschien later nog meer uren, maar voorlopig is dit even genoeg. Je bent zo klaar met alle activiteiten met twee kids. Verder vermaakt Ivana zich met de pembantu hier waar ze helemaal dol op is. Regelmatig zit ze op haar nek en gaat ze mee om bijv. was op te hangen of bloemen te plukken. Als ik Julia op ga halen van school kan Ivana hier gerust blijven bij Ibu Maria.

Pieter is zich aan het orienteren op zijn werk en heeft het daar al behoorlijk druk mee: dingen doorspreken met deze en gene, mee op stagebezoek, bezoeken van scholen in de omgeving etc.

En ik (Jacomien) vul mijn dag met: home-schooling, brengen en halen van Julia, boodschappen doen (wat hier een stuk meer energie kost dan in NL want je kunt niet alles in 1 winkel halen), eten koken (kost ook de nodige creativiteit ; ), voor koffie zorgen voor de werkmannen in ons huis (met veeeeeeeeel suiker, ongelofelijk hoe ze hier koffie drinken...), etc.

Verder genieten we van het klimaat hier, heerlijk koel! (Omdat we in het hoogland wonen). Soms zelfs te koel. We hebben ons wel een beetje verkeken op de kleren, te weinig met lange mouwen meegenomen. Vooral eind van de middag (regen) en ’s avonds is het koud. We gunnen onszelf wat tijd om te wennen hier. Het kost veel energie merken we. In korte tijd weer een hele andere cultuur en weer een heleboel nieuwe mensen leren kennen. En het leven hier kost gewoon meer energie. We gaan ’s avonds dan ook vroeg naar bed (onder de spelende ratten - > momenteel stinkt het enorm boven. Er is gif gestrooid en waarschijnlijk liggen er een paar dode te rotten. Heel smerig). Het guesthouse waarin we verblijven zit vol met gasten en dat is weleens lastig met kids die niet altijd luisteren ; (. We zullen heel blij zijn als we een eigen plekje hebben straks met onze eigen spulletjes...

We zijn er!

We zijn in Wamena! Gisteren zijn we na een mooie vlucht met MAF hier aangekomen. Terwijl we in het vliegtuig zaten kwam Pieter erachter dat hij de laptop op de achterbank van de auto van het guesthouse heeft laten staan ;( Inmiddels is deze bij kantor MAF gebracht en hopelijk zal die hier maandag arriveren. Daarom dus weinig actie op internet van onze kant. De kids genieten hier en vermaken zich met de honden en de buurmeisjes. We zien ze bijna niet binnen! Vandaag was er een feest op de internationale school, dus dat was een leuke binnenkomer. Julia zal daar maandag starten. Ivana is voorlopig nog thuis. Er is nog geen zicht op hoe dit verder zal verlopen, maar waarschijnlijk wordt dat voorlopig home-schooling. Een hartelijke groet vanuit onze nieuwe woonplaats.

Van Yogyakarta, de dingen die voorbijgaan

Na een goede reis zijn we gisteren in Sentani aangekomen. We zijn op Papua! Tsjonge, wat is de tijd enorm hard gegaan op Java! Die drie maanden zijn omgevlogen. Een heel gek idee dat het al eind oktober is, in ons idee is het nog steeds zomer (juli ofzo). En wat hebben we GENOTEN in Yogyakarta. Een geweldige tijd. Wat was er dan zo leuk aan Yogyakarta/Java?

Pieter

Wat was er allemaal leuk? *Voor een ontwikkelingsgeograaf is het wonen en het observeren van het leven in een Indonesische stad op zich al een feest, vooral wanneer die onder de rook van de Merapi ligt. *Dat er zo verschrikkelijk veel Javanen zijn en vooral hun belangrijkste product: het verkeer *De reflecties op de Javaanse cultuur en de manier waarop we onze eigen cultuur zien. Bv: het eten wat over is uit het restaurant meenemen naar huis. Als je een traktatie niet lekker vindt dat gewoon zeggen. Wanneer je iemand raar vindt doen hem gewoon uitlachen. Als je een compliment krijgt zeggen: ‘ja dat klopt, leuk hé?’ Hoezo zijn Nederlanders eigenlijk rechtstreeks en eerlijk? *De vindingrijkheid om bijna alles te recycelen, te repareren of op een originele wijze om te bouwen tot iets nieuws is een vorm van creativiteit die we in Nederland niet meer zo kennen. Leuk voor de Javanen, maar je vraagt je wel af wat het gemiddelde innovatievermogen van de Nederlander nu eigenlijk is. Wat was er niet leuk? *Ongeveer zeven keer naar het ziekenhuis en dan steeds heel lang wachten. *Mensen die je in je gezicht uitlachen wanneer je ze niet goed begrijpt of wanneer je iets doms zegt. *Enige frustratie wanneer je na bijna drie maanden taalstudie weer iemand tegen bent gekomen die een heel verhaal afsteekt waar je helemaal niks van verstaat. *Drie maanden was tekort.

Jacomien

Wat er zo leuk was? Eigenlijk alles! *Voor het eerst sinds jaren heb ik weer echt optimaal kunnen genieten. Bijv. als je op je scooter zit en door het Javaanse landschap rijdt: een blauwe lucht, hoge palmen die wuiven in de wind, prachtig groene rijstvelden, daarop Javaanse mensen aan het werk met van die karakteristieke driehoekige hoedjes op. Echt, je geniet tot in je vingertoppen... Net of je door een boek van Hella S. Haasse heenrijdt. Zo mooi en zo puur. Geweldig. *Het eten natuurlijk. Wat hebben we heerlijk gegeten! Zoooo lekker. En alles zoooo goedkoop. *Winkelen, een genot. Heel veel leuks voor weinig geld. *De mensen/mentaliteit: hele aardige mensen, gedragen zich normaal. Niet opdringerig, niet overdreven. Wat verkopers betreft: meestal vaste prijzen waardoor je niet af hoeft te dingen (waar ik een hekel aan heb), etc. Die mentaliteit past wel bij ons. Ja, eerlijk gezegd hebben we wel een beetje ons hart verloren in Yogyakarta. Nu maar hopen dat dat in Papua ook zo zal zijn ; ). Was alles dan leuk? Nou, als je echt wilt dat ik iets verzin: *de afgelopen weken was het TE warm. Vreselijk heet en vochtig, niet prettig. *Lange wachttijden overal. Bijv. in het ziekenhuis en op het vliegveld (gebeurt het ook weleens dat er geen vertraging is?). *Enne...je been verbranden tegen een knalpijp van een scooter is ook niet leuk, dat had ik dus ; (.

Julia

Ik vond de bruiloft erg leuk. Met een hele mooie prinses en prins. En ik vond de Engelse school erg leuk, omdat we veel leuke dingen deden. Het buitenspelen was erg lang en er was een hele leuke schommel. In Yogya was ook een speeltuin, je kon daar ook naar binnen. Daar was een dinosaurus die z’n kop beweegde en een slang met rode ogen en dat vond ik een beetje eng, ze waren gelukkig niet echt, het waren twee neppen. We gingen ook naar twee KidsFunnen. Naar 1 gingen we heel vaak, die was in de Progo. Daar waren treintjes, daar kon je van voren machinist zijn en je kon met bootjes rondvaren, daar was een racebaan en een springkussen. En 1x gingen we naar een KidsFunpark. Dat is heel groot. Daar is ook een zwembad, maar daar mocht ik niet in omdat ik een wrat heb en die mag niet nat worden want die is geopereerd. Daar waren zoveel bootjes, raceautootjes en treintjes, zoveel! Maar weet je, ik vond niet leuk P.E. (en dat is gym), want dat was buiten. Dat was veel te heet voor mij. Ik vond het niet erg als ik af P.E. ging.

Ivana

De Engelse school was leuk en niet leuk. Daar deden we leuke en niet leuke dingen. En dat we naar de KidsFun gingen. Verder wil Ivana niets vertellen. Dit doet ze niet graag. En skypen ook niet (helaas voor de fam. in NL ; (. Die leeft heel erg in het hier en nu en heeft veel oog voor details (zoals kleine diertjes) waar ze zich uitstekend mee vermaakt. Verder geniet ze enorm van het leren lezen en schrijven (daar beginnen ze op het int. onderwijs al mee op de kleuterschool). Ze is erg trots dat ze al ver kan tellen in het Engels en ook al een eindje in het Indonesisch.

En om het geheel niet al te rooskleurig te laten lijken: er zijn ook nare dingen gebeurd de afgelopen weken, maar dat heeft op zich niets met het zijn-op-Java te maken. Pieters oma is natuurlijk overleden. Dan mis je toch echt je familie. Verder het afschuwelijke bericht dat het vliegtuig waar Oikonomos in Papua een programma mee uitvoerde is neergestort (allen overleden). En de bomaanslag in een kerk in Solo, een stad verderop dichtbij Yogyakarta. Je merkte toch wel de spanning onder de christenen en je zit niet echt lekker in de kerk daarna. En we hebben de afgelopen weken UREN in het ziekenhuis gezeten met Julia. Ze had allerlei kleine dingen (bijv. een wrat op haar been die weggehaald moest worden: werd serieus aangepakt, echt in een OK). Je gaat hier niet zo makkelijk naar een huisarts, iedere keer een afspraak maken. Dan komt bijv. de dokter weer niet opdagen. Vervolgens twee keer voor niks twee uur wachten omdat wij dachten dat de hechtingen eruit moesten, maar bleek dat het zelfoplossende waren, daarna nog een uur wachten op medicijnen etc. zucht...

Geniet nog even mee van de map met foto’s van Yogyakarta voor we aan ons volgende avontuur beginnen. (Dit keer zijn het er best veel, dat zal vanuit Wamena waarschijnlijk niet meer lukken om er zoveel tegelijk te uploaden). Morgen hopen we met MAF naar Wamena te vliegen en zijn dan eindelijk op een plaats waar we voorlopig zullen gaan wonen.

Lalu lintas (verkeer) di Indonesia

Het verkeer in Indonesie is:

*hectisch *geen verkeersregels (gewoon met de massa meerijden en je claxon zoveel mogelijk gebruiken) *links rijden *mag ook gerust eventjes rechts rijden als dat handiger is ; ) *links of rechts inhalen maakt niet uit *oppassen voor de stadsbus, die duwt altijd door, niet links inhalen, want die komt ineens naar links en dan zit je klem... Rechts liever ook niet vanwege de enorme rookwolken uit de uitlaat *gruwelijk veel scooters *ook van die 'Brabantia' scooters (jaren '60 dingen. Ook in het nieuw verkrijgbaar) *met zoveel mogelijk mensen/materialen op de scooter *je kind achterop voeden *de meest vreemde voorwerpen meenemen op je scooter, bijv. ladder (hou je gewoon omhoog), fiets (zet je overdwars op schoot van je bijrijder), heleboel levende kippen (in een soort aangebouwde kippenren achterop de scooter), rijdende marktkraampjes (scooter volgehangen met allerlei spullen, weet-ik-niet-hoeveel dozen etc. *extreem hooggeladen vrachtauto’s *verkeerslichten die uitgerust zijn met een aftelsysteem (soms moet je 180 sec. wachten ; ( *net nog doorrijden als het al rood is *vrij linksaf slaan bij een verkeerslicht *opvallend weinig ongelukken (1x gebeurde er vlak voor ons een ongeluk. Een man op een scooter moest een overstekende man ontwijken en viel met zijn scooter. De overstekende man was van schrik omgevallen. Hij hield een dienblad in zijn hand met een flesje sambal en ketjap erop en hij had zijn dienblad nog recht...)*veel eenrichtingsverkeer *heel veel politie ‘s morgens op straat (wat erg handig is, want die regelen het verkeer) *om de twintig meter minimaal 1 parkeerwachter (met fluitje) die ook het verkeer tegenhoudt als het nodig is *altijd hetzelfde parkeertarief voor je scooter betalen, of het nu 1 min. is of de hele dag: € 0,08 ct *geen schommelende benzineprijzen. Altijd Rp. 4500 (€ 0,37) per liter *veel fietstaxi’s op straat die voorbij de stoplichten midden op een kruispunt stil gaan staan, heel irritant *voornamelijk nieuwe auto’s, zonder deuken en krassen (tweedehands zijn auto’s even duur, geen idee waar alle oudere auto’s dan zijn) *mooie, opgepoetste oldtimers zoals VW busjes-met-wit-dak en kevers *veel fietsen (ook gerust zonder rem) *veelzijdige keuze in openbaar vervoer: becak (fietstaxi), gewone taxi, ojek (scootertaxi), bus, paard en wagen *mondkapje/doekje tegen de uitlaatgassen en rondvliegend stof (of as van de Merapi) *dik aangekleed op de scooter zitten (winterjas, want 32 graden is best koud ; ) en vrouwen hebben vaak handschoenen aan, want stel je voor dat je nog bruiner wordt. Wit is het schoonheidsideaal hier (het gras van de buurman is altijd groener...)

Familie van der Wilt in het indonesische verkeer is:

*te herkennen aan een sticker achterop de scooter: dangerously beautiful ; ) *inmiddels ook gerust met z’n drieen op ’n scooter *nog net doorrijden als het rood is (want anders moet je zo lang wachten in de hete zon) *bij een verkeerslicht voorbij de hele rij auto’s rijden zodat je in ieder geval helemaal vooraan staat als het groen wordt *bijna 3 duizend kilometer extra op de teller *iedere keer verkleden, want je kleren stinken enorm naar uitlaatgassen *claxonbediening door Julia of Ivana (zodra de secondeteller op 0 staat toetert vooral Ivana er driftig op los) *ook zoveel mogelijk materiaal meenemen op de scooter. We moesten bijv. veel boodschappen doen voor de verscheping. Pieter en ik allebei met een grote plastic box vol boodschappen voorop onze scooter en dan moeilijk doen met je armen erover heen en dan nog sturen, geen gezicht natuurlijk van die lompe blanken die zoiets niet gewoon achterop vastbinden...

Benieuwd geworden? Een stukje meerijden achter op de scooter? Stap maar op. Julia geeft u een rondleiding door de stad.

Bericht voor onze niet-NL's-sprekende vrienden

Terima kasih anda mau melihati blog kami. Maaf, blog ini di dalam bahasa Belanda. Tapi mungkin senang untuk melihat foto-foto dan film. Kalau ada kata foto dengan warna biru, di sana ada link ke webalbum kami. Selamat melihat-lihat! Terima kasih...

Ter herinnering aan onze oma

Afgelopen woensdag kregen we bericht dat oma Van der Wilt de avond daarvoor is overleden. Ze is 91 jaar geworden. Aanstaande zaterdag wordt ze begraven. Wij kunnen hier niet bij zijn en dat is een raar idee. We hopen en bidden dat de Heere onze familie kracht wil geven om dit verlies te dragen en dat Hij bij hen wil zijn in deze dagen, zaterdag tijdens de begrafenis en de tijd daarna.

Dagelijkse bezigheden

Tsja, het vorige bericht werd afgestraft. De week erna zijn we allemaal ziek geworden. Geen idee of het een virus was of iets wat via het eten was binnengekomen. Het moest er in ieder geval allemaal uit ; (. Ach, het is hier niet de vraag of je diarree krijgt, maar wanneer. Dat blijkt wel. Maar inmiddels is bij iedereen gelukkig de eetlust weer terug!

Inmiddels wordt het aftellen hier. De vliegreis staat gepland voor maandag 24 oktober. We zullen dan een dag of 2 in Sentani (aan de kust van Papua) te verblijven om het een en ander te regelen en hopen dan rond de 27e aan te komen in onze toekomstige woonplaats: Wamena. Ondanks dat we het hier in Yogya goed naar ons zin hebben, hebben we ook zin om naar Papua te gaan en daar aan de slag te gaan.

Momenteel zijn we druk met inkopen doen. We doen nog een verscheping vanaf hier met bijv. matrassen en electrische apparaten als: koelkast, wasmachine etc. We kregen bericht dat onze NLse verscheping al ingeklaard is en momenteel al onderweg is naar Papua. Volgens de planning zullen de spullen half oktober daar aankomen, dus dan zou het er eerder zijn als ons. Dat zou erg fijn zijn!

Julia heeft het bijzonder goed naar haar zin op school. Haar juf gaat bijna met zwangerschapsverlof en de invaljuf kan Nederlands tot haar grote vreugde. Ze heeft een aantal vriendinnetjes waar ze al is wezen spelen. Zaterdag mag ze met een vriendinnetje mee naar Salatiga (2,5u rijden) op paardrijles. Dat meisje gaat om de week daar naar paardrijles. Julia heeft er veel zin in. Die ziet al weer een beetje op tegen het afscheid. We hopen dat ze het in Wamena ook naar haar zin zal hebben. Julia zit goed in haar vel, zowel letterlijk als figuurlijk. Ze eet hier namelijk als een grote vent! (Voor het eerst in haar leven!). Zelfs groente wordt gegeten...

Ivana heeft zin in Papua. Ze vindt het op zich wel leuk op school maar zelf baalt ze er enorm van dat ze de taal nog niet (goed) spreekt. Wij hadden eerder gedacht dat Julia het moeilijker zou hebben dan Ivana. De meiden krijgen tegelijk bijles (Engels) op school van een meester die ook Nederlands kan, dus dat is heel fijn. Straks in Papua gaat zij nog niet naar school. Ze mag een paar uurtjes op een dag naar een Amerikaanse vrouw die homeschooling doet. Voor Ivana wel even fijn.

Volgende week hebben de kids boekenweek op school. Vrijdags is het een heus feest. Ze mogen allemaal verkleed naar school komen. Het moet een boekfiguur zijn. Julia gaat als Pippi Langkous en Ivana als Garfield. De ouders mogen 's morgens ook komen en die moeten eigenlijk ook verkleed zijn. Maar we gaan maar als onszelf. Wie weet, verschijnen we ook nog eens in een boek ; ).

Wij zijn zelf hard aan het studeren, want we willen boek 2 afhebben als we hier vertrekken. Iedere week hebben we wel een paar tests. We hebben nu nog maar twee weken les. De laatste week nemen we nog een paar dagen vakantie voordat we vertrekken. We hebben al een 'verlanglijstje' gemaakt van de dingen die we hier nog willen doen, want zelfs drie maanden is tekort! Er zijn al plannen om volgende zomer weer hierheen te gaan...

Hier weer wat nieuwe foto's en een filmpje van Borobudur.

Makanan (eten) di Indonesia

Weet je hoe lekker het eten hier is? We kunnen er geen genoeg van krijgen. Ze eten hier 3x warm. Brood eten ze hier als tussendoortje. Wij eten 's morgens geroosterd sandwichbrood of cornflakes. Tussen de middag en 's avonds eten we warm. De kids eten op school (brood) en wij gaan tussen de middag vaak even iets halen. Wat dacht je bijv. van lekkere ayam goreng met nasi (kipkluifje met witte rijst) voor Rp. 5000,- (= nog geen 0,50 eurocent)? Daar kun je toch niet voor gaan koken? Of we gaan naar een warung waar je zelf je maaltijd samen kunt stellen (nasi, ayam, ei, satesaus, tempeh, groenten, sambal etc.). Daar is het omgerekend ongeveer 0,75 ct. pp. Dus ja. Je snapt dat we genieten. Zo lekker! Op dinsdag halen we altijd mie goreng voor ons en een pizzapunt voor de kids bij een grote winkel hier in de buurt en op zaterdag gaan we altijd uit eten. Je eet dan gemiddeld voor een tientje met z'n vieren. (Goedkoper kan, duurder kan ook als je bijv. naar de KFC gaat). 1x per week gaan we naar de pasar om een voorraad verse groenten en fruit. Op zondag koken we uitgebreid en wagen ons aan allerlei Indonesische recepten. Als eerste hebben we hier een rijstkoker aangeschaft en een vijzel. Zonder dit kun je eigenlijk niet als je Indonesisch wilt koken. Gelukkig doen we nog een verscheping vanaf hier, dan kunnen we dit ook allemaal weer meenemen naar Papua. Voor de rest kun je hier ook makkelijk pasta klaarmaken, is er voorgebakken friet, dus dat gaat allemaal prima. We zeggen weleens gekscherend dat we in onze '7 vette jaren' zitten, dus we nemen het er maar van. Straks wordt het allemaal veel lastiger op Papua, daar moet je veel meer moeite doen om een fatsoenlijke maaltijd op tafel te krijgen. Maar hier leren we in ieder geval Indonesisch koken, dus dat scheelt ; ).

Op de foto zie je wat lekkere gerechten. Rechts zie je 'gudeg' dat is eten typisch uit Yogya. Op de andere foto zie je een luxe bakkerij. Iedere zaterdag mogen we daar van onszelf een broodje uit kiezen (iedere keer weer een feest!) voor zondagavond. Bijv. pizzabroodje, knoflookbroodje, chocoladebroodje, allerlei soorten croissant, etc. Als nu het water je nog niet door de mond loopt.... Allemaal van harte welkom hier!! Wij trakteren... ; )

Voor degenen die geen mogelijkheid hebben om gebruik te maken van bovenstaande aanbieding (of gewoon een Indonesisch recept uit willen proberen) hier het recept van 'Ayam kecap' (de verhoudingen moet je een beetje op het gevoel doen):

- kipkluifjes

- knoflook (niet te weinig ; )

- ui

- peper en zout

- ketjap manis

- suiker (eigenlijk palmsuiker, maar rietsuiker kan denk ik ook wel)

- beetje water

Kook de kipkluifjes voor. Snij de knoflook en ui in kleine stukjes, liefst persen. Maak hier een boemboe van door ze in een laagje olie (ook niet te weinig) te fruiten. Gooi er wat peper en zout bij. Vervolgens een flinke schep suiker erbij (beetje laten carameliseren). Vervolgens de kip erbij doen. Goed door elkaar roeren en afblussen met wat water. Poosje laten trekken (desnoods van het vuur af). Dan op smaak brengen met ketjap manis (hier is de kecap veel en veel zoeter, dus doe niet te zuinig). En dan even proeven. Desnoods nog wat peper/zout/suiker erbij, wat je lekker vindt... Serveren met witte rijst en groente naar keuze.

Selamat makan!

Foto's Yogyakarta

En hier nog wat foto's voor de liefhebbers...

Taalstudie

Door Pieter

We hebben vijf dagen per week les, elke ochtend van 9 tot 12 uur. In het begin hadden we nog samen les, 5 uur lang. Dat bleek niet zo ideaal en ook niet goed te combineren met de schooltijden van de kinderen. Vandaar dat we nu allebei tegelijkertijd privé-les hebben: de ene dag heeft Jacomien les van Ibu Sheila en Pieter van Ibu Lani en de volgende dag andersom.

De les begint eigenlijk altijd al voordat we goed en wel zitten, want voordat we onze tas hebben kunnen uitpakken komen de eerste vragen: ‘Hoe was het gisteren?’, ‘Ben je vanochtend al naar de markt geweest?’, ‘ Zijn de kinderen weer op school?’ enz. Op deze manier ontstaat er al snel een gesprek dat alle kanten op kan gaan, maar dat maakt niet uit, als we maar praten. Dat is best intensief, dus aan het eind van de ochtend hebben we het wel even gehad. Maar we merken vooruitgang en we hebben er vooral de eerste weken veel gemak van gehad dat we drie jaar terug al veel woorden hebben geleerd. In de les maken we ook gebruik van een methode waarin onder andere de grammatica wordt behandeld. Tot nu toe zijn we daarin eigenlijk nog niks nieuws tegengekomen en de eerste hoofdstukken waren wel erg simpel. Zo af en toe krijgen we een toets over een paar hoofdstukken uit het boek. Het slechtste resultaat tot nu toe is een 8,5 (dankzij onoplettendheid en een hele strenge juf), dat was een tegenvaller ; ).

Ondertussen kunnen we ons op straat goed redden in het Indonesisch, tenminste zolang we zelf aan het woord zijn. Wanneer iemand ongevraagd in hoog tempo een verhaal tegen je begint af te steken wordt het lastiger. Vooral wanneer zo iemand binnensmonds praat, een paar tanden mist of gewoon doorpraat terwijl al lang duidelijk is dat we de draad kwijt zijn. Gelukkig verloopt de meeste communicatie volgens vragen en antwoorden van één zin en dat maakt de zaak een stuk minder ingewikkeld. Het Indonesisch is geen ingewikkelde taal, maar met alle vervoegingen erop en eraan valt het toch niet altijd mee. Bovendien is het woordenboek erg dik .

Naast onze uren op school krijgen we huiswerk voor de volgende dag en dat is soms best veel. We zijn er vaak een aardig deel van de middag of avond zoet mee. En bovendien houden we onze eigen woordenlijsten bij, want er moet af en toe flink worden gestampt. Hoe eerder al die woorden erin zitten hoe beter! Tussendoor brengen en halen we de kinderen naar en van school, gaan we naar de markt en de winkel en genieten zo veel mogelijk van het leven hier.

Overigens komen we er nu achter dat een kind precies tegenovergesteld een vreemde taal leert. Julia en Ivana zitten in een fase waarin ze eerst Engels (voor het grootste deel) moeten leren verstaan, voordat ze het gaan spreken. Bij ons volwassenen blijkt dat zo’n beetje tegenovergesteld te werken.